Yüzme Havuzu Mekanik Tesisatının Yapımında Proje Hazırlama Esasları

• Kategori : YÜZME HAVUZLARININ MEKANİK TESİSATI İÇİN PROJE HAZIRLAMA ESASLARI
• Tarih 22-11-2019

Yüzme Havuzu Mekanik Tesisatının Yapımında

Proje Hazırlama Esasları

1.      HAVUZ TESİSATI ÖNERİ RAPORU  ;

Mekanik tesisat mühendisi, kendisinden, yeni inşa edilecek olan bir havuzun mekanik tesisat projesinin yapılması istendiğinde, yapacağı ilk şey havuzun mimarından ve/veya mal sahibinden, bu havuzun hangi amaca hizmet edeceğini, açık mı yoksa kapalı havuz mu olacağını; yüzme havuzundan  bir gün içinde en çok kaç yüzücünün  faydalanacağını öğrenir .

Mimardan alacağı projeyi inceler, çevre hakkında ileriye dönük bilgiler toplar. Bu bilgilerin ışığı altında kendi görüş ve deneyimlerini ortaya dökerek yakın gelecekte yapacağı, havuzun mekanik tesisat projesi için ilk “Öneri Raporu” nu hazırlar.   

Havuzun yapım tekniğine uymayan isteklerle karşılaşan tesisat mühendisi, bu isteklere göre,karşı çözüm yolları arar veya değişik, doğru seçenekler öne sürer. Bu yeni önerileri, mimar ve mal sahibi  inceleyerek görüş bildirirler. Sonunda mutabık kalınan en doğru , en uygun  çözüm yolları ile  projeye başlarken müşterek  karar sağlanmış olur.

Unutulmamalıdır ki, her tür havuz, insan sağlığını tehdit etmeyecek çok iyi kalitede su bulundurmak ve can emniyeti bakımından da hiç tehlike oluşturmayacak bir yapıya sahip olmak üzere inşa edilmek zorundadır. Bu nedenle yüzme havuzu projesi yapılırken mekanik tesisat mühendisine çok önemli görev düşmektedir.

1.1      Yüzme Havuzlarının Bulunduğu Yere Göre Tanıtımı 

1.1.1    Açık yüzme havuzları

1.1.2.  Kapalı yüzme havuzları ,

 1.2. Havuzların Cins ve Kullanma maksadına göre tüm Su Hacminin Filtrelenmesi için gereken            Sirkülasyon Süreleri: (n) saat

        Havuzun kullanım amacına bağlı olarak, suda oluşacak  kirlilik yükünü bertaraf etmek, suyu temiz ve berrak tutmak için peş peşe tekrarlanan filtrelemenin, tüm havuz suyunun her bir turu için filtreden geçme (süzülme) süresine sirkülasyon periyodu (turn over) denir. Birimi saat olup (n ) ile ifade edilir. Aşağıda bu süreler, havuzların kullanma amacına göre belirtilmiştir.

1.2.1. Yüksek teknik özellikli havuzlar:

Aşağıda sıralanan havuz grupları için, havuzdaki tüm su hacminin filtreleme devr-i daim süresi, (n= 4 saat) olacaktır. 

 1.2.1.1 Olimpik yüzme havuzu :

50 metre uzunluğunda çeşitli yarışın yapıldığı ve su oyunlarının oynandığı yüzme havuzudur. Ulusal ve uluslararası yarışmaların yapıldığı bu havuzların ölçüleri standart ölçülerdir.

 1.2.1.2  Beş yıldızlı otel havuzları:

Çeşitli şekil ve büyüklüklerde yapılabilir.

 1.2.1.3  Yarı olimpik havuz:                                                                                                                                                                               

25 metre uzunluğunda çeşitli yüzme çalışmalarının yapıldığı ve çoğunlukla ısıtılan yüzme havuzlarıdır,

      1.2.1.4  Toplum havuzu:

Semt halkı ve büyük topluluklar için yapılan havuzlar; büyük semtlerde halkın ortak olarak kullandığı yüzme havuzlarıdır. Bu tür havuzlarda da  n=4 saat tercih edilir.

 1.2.2        Büyük hacimli ve yüzücü sayısı limitli, iyi teknik özelliklere sahip genel kullanma amaçlı yüzme havuzları :                                                       

Tüm su hacminin filtreleme devir süresi,   n=5 saat   olmalıdır. Bunlar;     

       -     Tatil köyü havuzu,

      -     Site havuzu,

      -     3 ve 4 yıldızlı otel havuzu,

-                                                                                                                                              Dairelerde yaşayanların, ortaklaşa kullandıkları apartman yüzme havuzlardır .

 1.2.3     Yüzücü sayısı az olan, kaliteli olduğu kabul edilebilir genel kullanım amaçlı yüzme havuzları: 

Tüm su hacminin filtreleme devir süresi,  n=6  saat  seçilebilir. Tesisat maliyeti ve işletme masrafları oldukça ekonomik olan ve 1.2.2 maddesinde belirtilen tipte, fakat daha az yüzücü yükü olan, nispeten küçük tesislerin genel kullanım amaçlı küçük yüzme havuzlarıdır .

 1.2.4     Özel ev yüzme  havuzu:

            Filtreleme süresi,  n=7 – 8 saat.

1.2.5     Çocuk yüzme havuzu: 

            Filtreleme süresi,  n=2 saat.

1.2.6     Tedavi amaçlı sıcak masaj, terapi havuzu: 

            Filtreleme süresi,  n=1 saat

1.2. 7     Soğuk su bulunduran şok havuzu:

            Filtreleme süresi,   n=1 saat

1.2.8        Ayak yıkama havuzu:

            Filtreleme süresi, en çok    n= 1 saat

1.2.9     Değişik amaçlı havuz:

Filtreleme süresi n= 4 saat  olan havuzlar:

-   Derin havuz,

-   Sığ havuz,

            -  Atlama havuzu,

            -  Dalga havuzu,                    

            -  Atraksiyon havuzu,

            -  Kaydırak havuzu,

            -  Tabanı hareketli havuz.

1.2.10  Sun’i  göller, meydan havuzları ve çeşitli süs havuzları:

               Filtreleme süresi,  n= 8–10  saat 

1.2.11    Yukarıda anlatılan yüzme veya başka amaçlı havuzların dışındaki  su oyunları, fıskiye ve şelalelerin tesisatı:

            Bunların çevresindeki insan sağlığının korunması için suyun dezenfekte edilmesi, suyun berrak   

            görünmesi için de filtrelenmesi ve su içerisinde yosun oluşmasının önlenmesi gerekir. Bunlarla

            birlikte en önemlisi insanın havuz buharını soluması veya  suya dokunmasıyla mikrop ve kolibasili  

            bulaşmasının önlenmesinin sağlanmasıdır.

                          Can emniyeti konularında alınan ve alınması gereken  her türlü tedbir , yapılan proje  

                          ve/veya raporda  ifade edilmeli ve işaretlenmelidir. Durgun ve bilhassa sıcak su bulunduran 

                           havuzların hızlı bir şekilde koli basili  ve diğer mikropların üremesine sebep olacağı ve  

                           bunların solunumla insanlara geçerek zarar verecekği unutulmamalıdır.

 1.2.12    SPA (jakuzi):

Filtreleme süresi,  n = 1 saattir.   SPA ‘da bulunan ve kendi sistemi ile filitre edildiğinden, sık sık değiştirilmeyen suyuna  birden fazla kişi  girebillir . SPA küvetinde , su ve hava karışımlı darbe yaparak sıcak su püskürten lüleleri (nozulları)  vasıtası ile  masaj yapan ve dinlenme sağlayan sıcak su havuzudur.

SPA’lar en çok 10 kişinin kullanabileceği kadar büyüklükte yapılır ve kişi başına en az 400 litre su hacmi bulundurulur. SPA kendine ait müstakil jet pompa/pompalarının yanında sirkülasyon pompası, kum veya kartuş filtresi, su ısıtıcısı, hava kompresörü bulunan komple bir sistemdir.

 iniş merdiveninin genişliği ve kapılar, filtrelerin geçmesine ilerisi de düşünülerek imkan vermelidir.

Her filtrenin dolu ağırlığı mimara ve/veya inşaat mühendisine sunulmak üzere raporda  

            belirtilmelidir.                                       

1.3  Havuzun Isıtılması veya Soğutulması : 

Havuz ister açık ister kapalı olsun, havuzun ısıtılması gerekebileceği veya istenebileceği gibi, iklim şartları çok sıcak olan bölgelerde de, havuz suyunu soğutmak gerekebilir. Havuz eşanjörlerinin kolay temizlenebilmesi için, paslanmaz çelik plakalı tipte eşanjör kullanmak en doğru seçim olacaktır. Bu plakların birbirinden ayrılarak temizlenmesi ve tekrar aynı şekilde montajı çok kolaydır.

1.3.1           Isıtılan kapalı veya ısıtılması istenen açık yüzme havuzlarında ısı değiştirici ( eşanjör)   

           seçimine mesnet olacak ısı kayıp miktarının hesaplanması

 1.3.1.1  Isıtılan havuzun bulunduğu ortam:  

      -    Kapalı mekanlarda bulunan havuzlar (kapalı havuzlar)

-          Açık havada kurulmuş havuzlar (açık havuzlar )

-          Odaya iniş merdiveninin genişliği ve kapılar, filtrelerin geçmesine ilerisi de düşünülerek imkan vermelidir.

      -     Her filtrenin dolu ağırlığı mimara ve/veya inşaat mühendisine sunulmak üzere raporda

      -      belirtilmelidir.

  1.3.1.2  Kapalı mekanlarda bulunan havuzlarda olması gereken su sıcaklıkları:

      -     Kapalı yüzme havuzları  : ……………………………...   26 – 28 °C

      -     Çocuk havuzları  : ………………………………………  26 – 32 °C

      -     Therapi havuzları  :……………………………………… 35 – 37 °C

      -     Masaj havuzları : ……………………………………….  32 – 38 °C

      -     Soğuk su şok havuzları: sauna çıkışında ……………..… 14  - 16 °C  

       **    Kişilere özel havuzlarda isteğe bağlı olarak yukarıdaki değerler 1 – 2 °C

               azaltılır veya çoğaltılabilir. 

       **    Kapalı havuzların tümünde, içindeki su dezenfekte edilmeden kesinlikle 

               durgun halde bulundurulmamalıdır.

       **    Havuz suyunu ısıtmak için kullanılacak plak eşanjörler, yıllık bakımlarda dağıtılarak 

               temizlenmelidir. Bu plaklar paslanmaz çelik malzemeden olmalıdır.

         **  Plak eşanjorlerin kapasiteleri: Plaklara kalorifer kazanı devresinden gelen, ısıtıcı suyun gidiş/dönüş  sıcaklığı  90/70, 80/65, hatta 60/50 °C gibi muhtelif değerlerden  biri olabilir. Sistem, bu sıcaklıklardan hangisi ile çalışacak ise, transfer edeceği ısı miktarını sağlayacak kapasitedeki plak eşanjör , ona göre seçilmelidir. Seçilecek eşanjörün kapasitesi tayin edilirken, ısıtıcı akışkanın sıcaklıkları, devredeki başka amaçla kullanımlar sebebiyle zaman zaman değişken olacaksa, eşanjörün hesaplanmasında en düşük değer alınmalıdır. Ayrıca seçilen eşanjör havuz sirkülasyon devresi tarafında basınç kaybını çok arttırıyorsa plakların  sayısı çoğaltılarak basınç kaybı azaltılmalı ve eşanjörün havuz tarafında by-pass  yapılarak  filtrenin basıncının çok yükselmesine de  imkan verilmemelidir .    

       **    Havuzu ilk soğuk halinden ısıtılacağı sıcaklığa (rejim haline) getirmek için gereken ısı yükü 

               birinci faz olarak düşünülürse, bunu takip eden günlerdeki ısı kayıplarını karşılamak da ikinci faz  

               olarak kabul edilecektir.

 **    Kapalı havuzlarda su sıcaklığı 27 °C ve kaplı mekanın sıcaklığı da 30 °C olmalıdır. Havuzdaki su hiç ısıtılmamışsa 10 °C’ ‘ da  olacağı ve  27 °C ‘a ısıtılana kadar gereken ısının kalorifer devresinden karşılanacağı kabul edilebilir. Bu durum, birinci faz ısıtma halinin  tanımıdır .   Örnek olarak, kapalı yüzme havuzunda, Isıtılacak olan suyun sıcaklık farkı  27–10 = 17 °C olacaktır.

         Tabiidir ki su 17 °C ısıtılırken havuzun soğuk taban ve duvarlarının emeceği ısı miktarı ile

         Buharlaşan  suyun kaybedeceği ısı miktarı da hesaba katılmalıdır. Bu nedenle hesapla bulunacak olan  ısı yükünün  büyüklüğüne göre , havuz suyunun 27 °C ‘ye  getilileceği süre uzatılabilir .

         Bu süre  beklenilebilecek zamana ve  ısıtan kazanın  bu maksada tahsis edeceği ısıtma kapasitesine  bağlı olarak  ( 12  - 72 saat ) arasından seçilebilir.

       **    Açık havuzlarda durum farklıdır. Suyun ısıtılması, ancak ilk ve sonbaharın ılıman iklimli 

               günlerinde su sıcaklığının hava sıcaklığından 5 °C kadar soğuk olduğu durumlarda suyun

               ısıtılması düşünülebilir.

Serinleyen iklimde açık havuzun ısıtılacağı düşünülüyorsa : dış hava sıcaklığı 18–21 °C değerlerine indiğinde  ve  havuz suyunun sıcaklığı da bu değerden 4 ila 5 °C daha soğuk olursa, su ile dış ortam arasındaki  4–5 °C sıcaklık farkını giderecek ısıtma yapılabilir .

       **    Kapalı veya açık havuzları, yukarıda tarif edilen birinci faz, rejim sıcaklığına  kavuşturmak için           havuzun hacim büyüklüğüne göre ısıtma süresi 1 ila 3 tam gün olarak kabul edilebilir. Bu süre zarfında saatteki  ısı kaybı da toplama ilave edilecektir. Bu kayıplar : rüzgar etkisinden, satıhtaki buharlaşmadan, muhitin sıcaklık farkından, bir miktar da havuzun soğuk çeperlerinden kaynaklanacaktır.

1.3.2         Havuz Suyunun Isıtılması:

1.3.2.1  Havuz ısıtıcısı kapasitesinin hesaplanması  :

Q = V x ( t2 – t1 ) / h + Sh x q ............... Kcal / h

V =  Havuzun toplam su hacmi(denge tankındaki yarım depo su hacmi de dahil olarak litre.

h =   Havuz suyunun ilk sıcaklık değerinden, ısıtılacağı son sıcaklığa gelinceye kadar geçecek olan süre (rejime girme süresi) .......... (saat)

Sh =  Havuzun su alanı.........   (m²)

q   =  Havuzun su yüzeyinden buharlaşma ile kaybolan  ısı............. Kcal/m².saat

Sıcaklık farkları ( t2 – t1 ) =  ................. °C

Açık yüzme havuzlarında  4  ila 5  °C olmalıdır.

Kapalı havuzlarda: 27 – 10  =  17  °C  alınır.

Su yüzeyinden ısı kayıpları :

Kapalı yüzme havuzlarında: ………..q = 104 Kcal / m².saat

                 Açık yüzme havuzlarında  :

                 Rüzgara karşı tam korunmuş ise:……q =  241  Kcal / m².saat,

                       “          “     az korunmuş ise :……q =  375   Kcal / m².saat,

                       “          “     korunmamış  ise:…… q =  645   Kcal / m².saat ,   değerleri alınır.

1.4       Havuzun Ölçüleri ve Büyüklükleri:                                                                                                           

-     Mimarisinde belirtilmiş olan havuzun kenar ölçüleri, çevre uzunluğu ve su yüzeyi alanı (Sh) belirlenir.

-          Havuzun sığ ve derin bölgelerinin tespit edilmesi vasıtası ile bölge bölge toplam su hacmi hesaplanır (Vh). Bu değerler hesaplarda kullanılacaktır.

-          Tramplensiz havuzun kenarından bir yüzücünün balıklama atlaması halinde, emniyetli su derinliği  sınırı  min.110 santimetredir; daha az olamaz. Havuz kenarına tramplen konulacaksa, tramplenin uzunluğuna ve yaylanmasına göre havuzun o bölgesine mahsus su derinliği ayrıca seçilir.

-          Atlama kulesi bulunan havuzlarda derinlikler, havuzun mimari projesinin plan ve kesitlerinde yer alacaktır. ( Bu tür özellikler Gençlik ve Spor  Genel Müdürlüğünden  alınmalıdır .

-          Genel kullanıma açık site ve otele ait gibi havuzlarda su derinliğinin en çok 135 santimetre olması                halinde  büyük emniyet getirecektir..

1.5       Havuzda nefeslenmek için Yüzücü Basamağı inşa etmek:

Yüzücülerin can güvenliği için havuzların uzun ve derin kenarlarında, su derinliği 125 cm’den      fazla olmamak kaydıyla duvarda basamak yapılmalıdır. Bu basamaklar  8–10 cm. genişlikte olmalı ve betonarme inşaat sırasında havuz perdesi o bölgede genişletilerek basamakla birlikte dökülmelidir.

1.6       Havuzun Taşma Sistemi :

1.6.1     Denge tanklı (rezerv tanklı) sistem:

         Havuz suyunu filtrelemek amacı ile devrettiren pompa, debisinin bir kısmını veya tamamını     

denge tankından emerek filtreden geçirdikten sonra tekrar havuza basacak ve havuzu taşıracaktır.    Taşan su, havuzun en üst kodundan bir ızgaralı kanalla tekrar denge tankına tabii olarak akacaktır veya havuzun taşırılan suyu yandan savaklarla yine tabii akışla denge tankına gönderilecektir. Her

            iki halde de bir denge tankına yani havuzun yedek su deposuna (rezerv tanka) ihtiyacı vardır.    

            Denge tankının hacim hesabı da yapılarak mimara bildirilecektir.

     1.6.2      Satıh sıyırıcı  (skimmer)lı sistem:

 Gerek satıh sıyırıcılı gerekse üstten taşmalı sistemlerin mukayesesi yapılarak, bu havuz için,                  

 birinin diğerine göre avantajı veya dezavantajı mal sahibine ve mimara anlatılmalıdır.

     1.7      Pompa ve filtre odasının büyüklüğü: 

Havuz için gerekli olan filtreler, büyük hacimleri ile odada çok yer kaplamaktadır. Filtreleri düzgünce ve yeterli aralıklarla, tekniğine uygun olarak yerleştirince, oda boyutlarına rahatça sığmalıdır. Filtrelere ilaveten;

-          Asıl ve yedek pompalar; vana, boru ve kollektörleri; gerektiğinde bozulan 

-          filtrelerin odadan çıkarılıp tekrar içeriye alınabileceği genişlikte inşa edilecek   

-          olan iniş merdiveninin kaplayacağı alan; yağmur suları, atık veya dökülen 

-          sular için yapılması gereken Rogarın kaplayacağı alan;

-          dezenfeksiyon sisteminin konacağı bölüm; elektrik panosunun asılacağı yerin büyüklüğü dikkate alınmalı ve ölçekli bir planda izlenmelidir.

-          Odanın tavan yüksekliği, kullanılacak filtrelerin tanımları baştan yapılmalıdır. Cihaz yükseklikleri  fazla olmasa bile odanın yüksekliği en az 190 cm. yapılmalıdır.

-          Odaya iniş merdiveninin genişliği ve kapılar, filtrelerin geçmesine ilerisi de düşünülerek imkan vermelidir.

-          Her filtrenin dolu ağırlığı mimara ve/veya inşaat mühendisine sunulmak üzere raporda   

-          belirtilmelidir.                                       

1.7.1  Galeriler

          Galeriler, havuzun büyüklüğüne göre, yapılacak boru vb. tesisatın, içerisine rahatça sığacağı ve aynı    yerde  insanın da rahatça dolaşabileceği kadar büyüklükte, 75–150 cm genişlikte ve en az 180 cm. yükseklikte olmalıdır.

         Galeriler, mecbur kalınmadıkça 180 cm.’den daha az yükseklikte yapılmamalıdır.

Paylaş